Metoda PNF – na czym polega i kiedy warto stosować ćwiczenia PNF

Metoda PNF wchodzi w skład programu rehabilitacji m.in. po urazach układu ruchu, w zaburzeniach w obrębie układu kostno–mięśniowego, neurologicznych, po udarze mózgu. To kompleksowa terapia, która charakteryzuje się holistycznym podejściem do pacjenta i zgodnie z założeniami, ma być prowadzona bezboleśnie.

Leczenie ruchem

Kinezyterapia (gr. kinesis – ruch) to podstawowa dziedzina fizjoterapii, która polega na leczeniu ruchem. Stanowi często najważniejszy element procesu usprawniania, oparty na ćwiczeniach ruchowych, indywidualnie dobranych do schorzenia, dysfunkcji, chorób współistniejących i stanu zdrowia pacjenta. Dodatkowo, program kinezyterapii wyklucza te ćwiczenia, które mogą być dla pacjenta niebezpieczne.

Jedną z częstych technik kinezyterapii, wykorzystywanych w rehabilitacji, są ćwiczenia metodą PNF, które stosuje się w celu odzyskania utraconych lub kształtowania zaburzonych umiejętności ruchowych.

PNF – co to jest metoda PNF?

PNF to akronim słów Proprioceptive Neuromuscular Facilitation (z ang.) oznaczający proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu.

Metoda PNF bazuje na neurofizjologicznych zasadach wykonywania czynności ruchowych i ich przemian w trakcie życia pacjenta. Zasady te wykorzystuje się do odzyskania utraconych lub zaburzonych umiejętności ruchowych.

PNF uwzględnia odczuwanie własnego ruchu (propriocepcję) oraz skupia się na ułatwianiu ruchu zgodnego z fizjologicznymi sposobami wykonywania jak najbardziej skutecznej czynnościowo aktywności ruchowej.

Wskazania do zastosowania metody PNF

Terapia PNF wykorzystywana jest w leczeniu wielu schorzeń, na każdym poziomie dysfunkcji od lekkich do bardzo ciężkich. Stosowana jest u osób:

• z urazem rdzenia kręgowego
• z urazem czaszkowo-mózgowym
• po udarze mózgu
• z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, stwardnieniem zanikowym bocznym
• z polineuropatiami
• z dziecięcym porażeniem mózgowym
• zaburzeniami stereotypu chodu
• po operacjach wszczepienia endoprotezy biodra lub kolana
• po złamaniach kości, urazach i kontuzjach
• z wadami postawy, skoliozą
• z zaburzeniami oddychania, połykania czy żucia

Przeciwskazania do ćwiczeń PNF

Poza stanem wymagającym hospitalizacji, nie ma żadnych przeciwskazań do stosowania metody PNF. Znacznym utrudnieniem jednak może być brak współpracy ze strony pacjenta, bowiem w przypadku terapii PNF niezwykle istotny jest stały kontakt werbalny i niewerbalny fizjoterapeuty z pacjentem.

Ćwiczenia PNF – przykłady

Na czym polega metoda PNF?

PNF – wzorce ruchowe

W metodzie PNF wykorzystuje się wzorce ruchowe, które wykonywane są w sposób automatyczne przez człowieka przez całe życie. Opracowane są wzorce ruchowe dla kończyn górnych i dolnych (i dla ich równoczesnych ruchów), łopatki, miednicy, tułowia, głowy.

Celem metody PNF jest usuwanie istniejących zaburzeń i przywracanie pacjentowi prawidłowych wzorców ruchowych. Wykorzystuje się do tego działanie receptorów pozwalających znacznie przyspieszyć reakcję zwrotną pochodzącą z układu nerwowego, poprzez stosowane bodźce. Są nimi:

• kontakt manualny, wzrokowy i słowny – dające pacjentowi poczucie bezpieczeństwa, a także określające kierunek ruchu, jego przebieg i ewentualną korektę
• opór manualny terapeuty – odpowiednio dostosowany do potrzeb pacjenta, dający mu lepszą świadomość wykonywanego ruchu
• kompresja (trakcja i aproksymacja) – stymulująca znajdujące się w mięśniach i stawach proprioreceptory poprzez rozciąganie mięśni, dociskanie powierzchni stawowych i pobudzania skurczów mięśni

PNF – ćwiczenia

Ćwiczenia metodą PNF opierają na wykorzystaniu silniejszych lub sprawniejszych grup mięśniowych w celu pobudzenia funkcji słabszych o ograniczonej sprawności i uruchomienia ich aktywności. Bardzo istotna jest to wiedza profesjonalnego fizjoterapeuty z zakresu anatomii, zasad biomechaniki czy fizjologii.

W ćwiczeniach PNF wykorzystuje się techniki:

• działające na grupę mięśniową wykonującą dany ruch (rytmiczne pobudzanie ruchu, odtwarzanie, kombinacja skurczów izotonicznych, stretch na początku ruchu, stretch w trakcie ruchu)
• działające na grupę mięśniową wykonującą dany ruch i mięśnie przeciwne(dynamiczna zwrotność, stabilizacja zwrotna, rytmiczna stabilizacja)
• rozluźniające

Metoda PNF – efekty ćwiczeń ruchowych

Terapia PNF ma na celu reedukację lub odtworzenie konkretnej funkcji ruchowej, utraconej lub zaburzonej w wyniku choroby lub urazu. W zależności od przyczyny schorzenia jej efektem jest:

• normalizacja napięcia mięśniowego
• zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej
• poprawa mobilności ciała
• poprawa koordynacji
• poprawa równowagi
• zwiększenie zakresu ruchu
• polepszenie czucia głębokiego
• poprawa techniki wykonywania różnego rodzaju ruchów

Ćwiczenia metodą PNF mają dodatkowo inne zalety dla pacjenta: pozwalają odnaleźć jego silne strony, dają pozytywne nastawienie, dzięki aktywności (szczególnie na początku), którą pacjent jest w stanie wykonywać, motywują do dalszej rehabilitacji.

Kompleksowa i indywidualnie dostosowana rehabilitacja w Uzdrowisku Kamień Pomorski, także z zastosowaniem metody PNF, ułatwia pacjentowi wykonywanie codziennych czynności i pozwala osiągnąć możliwie jak największą samodzielność.

Ćwiczenia PNF prywatnie – cena

Na czym polega rehabilitacja po udarze mózgu?

Rehabilitacja jest nieodłącznym procesem zdrowienia po udarze mózgu, z uwagi na powstałe ograniczenia funkcjonalne. Udary prowadzą bowiem zazwyczaj do trwałych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, przekładających się następnie na specyficzne objawy.

Na czym polega rehabilitacja po udarze rdzenia kręgowego?

Uzdrowisko Kamień Pomorski, jako jedna z niewielu placówek w Polsce, oprócz terapii konwencjonalnej stosuje innowacyjne roboty do reedukacji chodu, pozwalające pacjentom niechodzących ponownie stanąć na własnych nogach.

Hydroterapia – na co pomaga i jakie zabiegi wybrać?

Kąpiel perełkowa, masaże wirowe kończyn, hydromasaże w wannie czy też zabiegi kinezyterapii w wodzie zalecane są w rehabilitacji po urazie rdzenia kręgowego i innych schorzeń ruchu, rehabilitacji po udarze mózgu, fizjoterapii ogólnousprawniającej, a także dla wszystkich, poszukujących relaksu.