F – face, czyli twarz
„Uśmiechnij się” – poproś chorego, by się uśmiechnął. Szeroki uśmiech uwidoczni asymetrię twarzy, a opadnięty kącik ust to jeden z objawów udaru mózgu, oznaczający porażenie mięśni mimicznych twarzy (ośrodkowe porażenia nerwu VII, tj. n. twarzowego).
A – arms, czyli ramiona
Proste polecenie „Zamknij oczy i podnieś ręce w górę” może także ułatwić rozpoznanie udaru mózgu. Jednym z jego podstawowych objawów jest bowiem osłabienie siły mięśniowej kończyn górnych lub dolnych (test można wykonać również w pozycji leżącej, podnosząc nogi) często z ich drętwieniem. Jedno ramię (noga) niżej od drugiego może być symptomem udaru.
S – speech, czyli mowa
Poleć choremu, by powtórzył po tobie proste zdanie: np. „Jutro będzie czwartek„. Udar mózgu może prowadzić do częściowej lub całkowitej utraty zdolności posługiwania się językiem i rozumienia mowy, czyli do afazji. Niech zaalarmuje cię niewyraźna, bełkotliwa mowa chorego oraz fakt, że nie rozumie on twojej mowy czy sensu wypowiadanych zdań.
T – time, czyli czas
Natychmiastowe rozpoznanie udaru mózgu ratuje życie! Jak najszybciej wezwij pogotowie, jeśli zauważysz chociażby jeden z powyższych objawów. Pamiętaj, że nie wszystkie objawy udaru mózgu muszą wystąpić jednocześnie, ponieważ zależą od tego, która część mózgu i w jakim stopniu została uszkodzona.
Czekając na karetkę, ułóż chorego na boku z udrożnionymi drogami oddechowymi. Spróbuj opanować nerwy i przygotuj w głowie informacje, których może potrzebować lekarz/ratownik, np.:
- kiedy wystąpiły objawy,
- czy chory przyjmuje jakieś leki,
- czy chory przebył niedawno uraz/operacje
- na jakie choroby przewlekłe cierpi chory
Udaru mózgu – co jeszcze warto wiedzieć?
Obserwując zachowania chorego, warto pamiętać, że półkule naszego mózgu kontrolują przeciwległe strony ciała. Udar prawostronny powoduje, że większość objawów dotyczy lewej strony ciała. Udar lewej półkuli mózgu skutkuje ograniczeniami funkcjonalnymi prawej strony ciała.